گیاه مورت در محصولات آرایشی بهداشتی

مورد با نام علمی Myrtus communis که «آس» و «مورت» و «ریحان» در عربی مترادف های آن به شمار می آیند گیاهی است که به علت خواص درمانی از دیرباز مورد استفاده بوده است. درخت مورد ۱ تا ۳ متر ارتفاع دارد و برگ های آن همیشه سبز می باشند. طول برگها ۱ تا ۴ سانتیمتر و عرض آنها ۰/۵ تا ۱ سانتیمتر می باشد. این گیاه در مدیترانه و خاورمیانه پراکندگی دارد.
مورد واقعی (True myrtle) که نام علمی آن Myrtus communis می باشد
نباید با انواع دیگر مورد که مورد کاذب، مورد مرداب (Blog myrtle) و مورد موم (Wax myrtle) نام دارند اشتباه شود.
برگ و میوه مورد دارای تانن ها، مواد رزینی، کامفن و اسانس می باشد که اثرات درمانی این گیاه بیشتر مربوط به اسانس آن می باشد. در شکل زیر طیف کروماتوگرام مربوط به آنالیز اسانس این گیاه نشان داده شده که در این طیف پیک های تیز مربوط به اجزاء اصلی مانند آلفا پینن، 1و8 سینئول و لینالول می باشد. بقیه اجزاء با درصدهای زیر در این اسانس دیده می شوند:

فرمول گسترده اجزاء اصلی این اسانس در شکل زیر نشان داده شده است: مورد از دیرباز در درمان سرفه و انواع مختلف عفونتهای تنفسی مثل برونشیت مورد استفاده قرار می گرفته است. همچنین در زمینه هضم خوب، اصلاح نارسایی های مجاری ادرار و جلوگیری از عفونت زخم ها اشتهار دارد. عصاره مورد حاوی ترکیبات ضد التهاب و قابض است. علاوه بر خواص ضد عفونی و تقویت کننده آن، مورد گیاه مفیدی برای دیابت به شمار می رود. مطالعات آزمایشگاهی نیز که در سال 1980 بر روی موش انجام گرفت کاهش قند خون را در این جانور نشان داد. نتیجه بررسی انجام شده بر روی منابع اصیل سنتی ایرانی از جمله قانون درطب بوعلی سینا، صیدنه ابوریحان، ذخیره خوارزمشاهی نشان می دهد گیاهانی مانند مورد، امله، پرسیاوشان،لادن، تره تیزک، آزاد درخت، بطم، سدر، سرو و... در جلوگیری از ریزش مو موثر می باشند. «مورد» در بین بقیه گیاهان در این منابع بیشترین تاکید را داشته و در اکثر منابع سنتی به خاصیت درمانی آن اشاره شده است. در این منابع ذکر شده که که «دانه این گیاه باعث تقویت ریشه موها شده و موی را از ریزش باز می دارد و سبب بلندی و سیاهی مو می شود.» البته نسخه هایی که پیشینیان از زمان ارسطو که 400سال قبل از میلاد می زیسته تا سال 1800یعنی حدود 200سال پیش که عصر ظهور تکنولوژی نوین به شمار می آید در زمان خود بسیار با ارزش بوده و بسیاری از آنها ایده های بسیار خوبی برای تحقیق توسط آیندگان بوده اند اما متاسفانه با وجود تاکید زیادی که در منابع سنتی طب ایران بر خواص درمانی این گیاه در ریزش مو شده، مطالعات بالینی بسیار محدودی صورت گرفته و در حال حاضر مدرک مستدلی که تاثیر آن را در ریزش مو نشان دهد وجود ندارد. در محدود مطالعات بالینی انجام شده نیز اثر مجموعه ای از چند عصاره گیاهی بر ریزش مو بررسی شده که عصاره گیاه مورد در کناربقیه عصاره ها تنها بخشی از فرمولاسیون را تشکیل می دهد.
البته گیاهانی مانند آسیاساری، دانه انگور، مریم کوهی و ... که نتیجه تحقیقات مختلف اثر بخشی نسبی آنها را در درمان برخی از انواع ریزش مو گواهی می کند نیز صرفا در مرحله تحقیقات هستند و هنوز مورد تایید سازمان FDA قرار نگرفته اند هر چند که به کارگیری آنها در فرمولاسیون و فروش آن منعی ندارد.

مورد یا مورت با احیای متابولیسم سلولی و کمک به سنتز سیرتوئین ها (پروتئین های جوانی) به افزایش طول عمر بافتها کمک می کند.
در عصاره مورت ملکولهایی وجود دارد که موجب فعال سازی سیرتوئین ها می شود. بنابراین استفاده از عصاره مورت در محصولات آرایشی بهداشتی می تواند به افزایش طول عمر سلول های پوست کمک کند.( شاهد1، شاهد2)
در فرمولاسیون کرم فلوئید روز و شب، جوان کننده صورت اناگرین و کرم جوان کننده دور چشم - اکستریم ژونس اناگرین از عصاره مورد استفاده شده است.